دیدگاه دکتر اسکینی پیرامون الزام صادر کننده به ثبت چک در سامانه صیاد


دسته بندی: محتوای آموزشی
دیدگاه دکتر اسکینی پیرامون الزام صادر کننده به ثبت چک در سامانه صیاد

  1. خبر رأی وحدت رویه
  2. نظر دکتر ربیعا اسکینی
  3. پیش‌نویس پیشنهادی رأی وحدت رویه
  4. متن ماده 21 مکرر قانون صدور چک
  5. منبع

خبر رأی وحدت رویه

روز گذشته، مورخ 22 مهر 1404، قضات هیأت عمومی دیوان عالی کشور رأی وحدت رویه‌ای صادر کردند که بر اساس آن دعوی الزام صادرکننده چک به ثبت چک در سامانه صیاد قابل استماع نیست. این تصمیم، اختلاف‌نظرهای پیشین در محاکم را پایان می‌دهد و مبنای واحدی برای رسیدگی‌های آتی فراهم می‌آورد.

نظر دکتر ربیعا اسکینی

دکتر اسکینی، استاد حقوق تجارت، در یادداشتی کوتاه این رأی را «درست و به‌جا» توصیف کرده‌اند. استدلال ایشان این است که اگر چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، از مصادیق چک موضوع قانون صدور چک نیست زیرا یکی از شرایط شکلی مورد نظر قانون رعایت نشده است؛ همان‌طور که چکی که فاقد تاریخ باشد، از شمول عنوان «چک» خارج است.

به باور ایشان، اصل کلی حقوقی نیز حاکی از آن است که نمی‌توان کسی را ملزم به «تصحیح عمل باطل» خود کرد؛ بنابراین الزام صادرکننده به ثبت چکی که قانون آن را بی‌اعتبار دانسته، قابل تصور نیست.

پیش‌نویس پیشنهادی رأی وحدت رویه

متن پیشنهادی که در هیأت عمومی مطرح و مورد وحدت رویه قرار گرفته به این مضمون است:

با عنایت به اینکه مطابق تبصره یک اصلاحی ماده 21 مکرر قانون اصلاحی قانون صدور چک، ثبت چک در سامانه صیاد یکی از الزامات صدور چک و شرط اعتبار آن است و چک‌های ثبت نشده در این سامانه نه تنها سند تجاری محسوب نمی‌شوند، بلکه خود چک نیز تلقی نمی‌گردند؛ بنابراین طرح دعوای الزام صادرکننده به ثبت چک در سامانه صیاد قابل استماع نبوده و فاقد وجاهت قانونی است. حال‌آنکه چنین برگه‌ای ممکن است به‌صورت سند مدنی برای مطالبه وجه طبق مقررات مدنی قابل استناد باشد.

ماده 21 مکرر قانون صدور چک (مرجع قانونی)

عنوان متن خلاصه‌شده
ماده 21 مکرر (الحاقی) بانک مرکزی مکلف است سامانه‌ای ایجاد کند که صدور هر برگه چک منوط به ثبت هویت دارنده، مبلغ و تاریخ باشد و امکان انتقال با ثبت در سامانه فراهم گردد. تبصره 1 اصلاحی مقرر می‌دارد که برای دسته‌چک‌های ارائه‌شده پس از پایان اسفندماه 1399، تسویه در سامانه تسویه چک (چکاوک) و با استعلام از سامانه صیاد انجام می‌شود؛ چک‌هایی که در سامانه ثبت نشده‌اند، مشمول قانون صدور چک نیستند و بانک‌ها مکلف به پرداخت آنها نیستند.

منبع

متن و تحلیل فوق برگرفته از یادداشت منتشرشده در کانال اینستاگرامی دکتر ربیعا اسکینی و متن رأی وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور مورخ 22 مهر 1404 است.