1. جلسه کمیسیون مشترک و حضور رئیس دیوان عالی
2. ضرورت تعیین شاخص‌های «خلاف شرع بیّن»
3. چارچوب‌های نحوه بررسی و اظهارنظر
4. پیشنهاد تشکیل شعب اختصاصی و نحوه رسیدگی

جلسه کمیسیون مشترک و حضور رئیس دیوان عالی

جلسه کمیسیون مشترک دیوان عالی کشور و معاونت قضایی قوه قضاییه در خصوص نحوه رسیدگی و صدور آراء مربوط به پرونده‌های موضوع ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری برگزار شد. این نشست با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری، رئیس دیوان عالی کشور، و جمعی از اعضای شعب و کارشناسان قضایی تشکیل گردید تا راهکارهایی برای تعامل بیشتر و ایجاد رویه واحد در صدور آراء مستدل، مستند و موجه بررسی شود.

ضرورت تعیین شاخص‌های «خلاف شرع بیّن»

رئیس دیوان عالی کشور با تأکید بر ضرورت دادرسی عادلانه بیان کرد که در حال حاضر برای مفهوم خلاف شرع بیّن شاخص روشن و واحدی وجود ندارد و این امر مانع از رسیدن به نظر واحد قضایی شده است. به گفته ایشان، در موارد صدور مجازات حدّی که شرایط موجود را نقض می‌کند، مصادیق خلاف شرع بیّن واضح است، اما در سایر موارد نیاز به تعیین چارچوب‌ها و شاخص‌های دقیق می‌باشد تا محاکم، شعب دیوان و معاونت قضایی بتوانند در یک راستا گام بردارند و آرای قابل دفاع صادر نمایند.

چارچوب‌های نحوه بررسی و اظهارنظر

ایشان افزودند که چارچوب‌های نحوه بررسی و اظهارنظر باید عمیقاً مورد بازنگری قرار گیرد و کار مشترک و اساسی بین دیوان، معاونت قضایی و شعب دادگاه‌ها انجام شود. از جمله موارد مورد تأکید، تعیین ملاک‌ها و معیارهای روشن برای تشخیص خلاف شرع بیّن در آراء است تا از اختلاف برداشت‌های قضات کاسته شود و وحدت رویه حاصل گردد.

بررسی دقیق مواد قانونی و استخراج رویه‌های عملیاتی برای موارد مختلف از جمله راهکارهای پیشنهادی بود که می‌تواند نقش مؤثری در ارتقای کیفیت آراء و تقویت اعتبار قضایی داشته باشد.

پیشنهاد تشکیل شعب اختصاصی و نحوه رسیدگی

رئیس دیوان عالی کشور پیشنهاد ارائه شده به رئیس قوه قضائیه برای تشکیل شعب اختصاصی جهت تسریع در پرونده‌های مرتبط با ماده 477 را تشریح کرد. بر اساس این پیشنهاد، شعب اختصاصی در صورت تشکیل می‌بایست:

• از اعطای نیابت‌های تحقیقاتی خودداری نمایند و با تعیین وقت رسیدگی، طرفین را دعوت کرده و اظهارات آن‌ها را مستقیماً استماع کنند.
• مدارک و مستندات تقدیمی را در حضور اصحاب پرونده بررسی کنند و در صورت ضرورت اقدامات خارج از شعبه براساس نیابت انجام شود.
• رویۀ رسیدگی و معیارهای تصمیم‌گیری را به‌صورت مکتوب و شفاف تعیین نمایند تا موجب تسریع و افزایش اعتبار آراء شود.

انتظار می‌رود با اتخاذ این راهکارها و برگزاری جلسات مشترک، گام‌های مؤثری در حصول اهداف مدنظر برداشته شود و پرونده‌های موضوع ماده 477 با آرای مستدل و موجه مورد تصمیم‌گیری قرار گیرند.

خبر اولیه این نشست توسط خبرگزاری میزان منتشر گردید و مباحث مطرح شده در جلسه نشان‌دهنده عزم برای ایجاد وحدت رویه و ارتقای کیفیت دادرسی در پرونده‌های حساس است.