1. آیین‌نامه اجرایی تبصره (1) ماده (134)
2. ماده 1 — تعاریف
3. ماده 2 — تسلیم و ارزیابی اظهارنامه
4. ماده 3 — سامانه الکترونیک
5. ماده 4 — ارسال به کارگروه و مهلت‌ها
6. ماده 5 — تقسیم اظهارنامه
7. ماده 6 — صدور گواهی‌نامه و انتشار
8. ماده 7 — استرداد اظهارنامه
9. ماده 8 — اعتراض و بررسی مجدد
10. ماده 9 — هزینه‌های ثبت
11. ماده 10 — ممنوعیت ثبت تکراری
12. ماده 11 — حقوق مادی و قراردادها
13. ماده 12 — استعلام مراجع قضایی و امنیتی
14. ماده 13 — سایر احکام قانونی مرتبط

آیین‌نامه اجرایی تبصره (1) ماده (134) قانون حمایت از مالکیت صنعتی

هیئت وزیران در جلسه مورخ 1404/7/13 به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ستاد کل نیروهای مسلح و مرجع ثبت، آیین‌نامه اجرایی تبصره (1) ماده (134) قانون حمایت از مالکیت صنعتی را تصویب کرد. این آیین‌نامه چارچوب روشن و قابل اجرایی برای پذیرش، ارزیابی و صدور گواهی‌نامه ثبت اختراع دفاعی تعیین می‌نماید و تکالیف دستگاه‌های ذی‌ربط را مشخص می‌سازد.

ماده 1 — تعاریف

در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر به معانی مشروح به کار می‌روند: قانون به معنای قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب 1403؛ مرجع ثبت مرجع متولی ثبت اسناد و املاک و امور مالکیت صنعتی؛ سازمان‌های دفاعی شامل ارتش، سپاه، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و فرماندهی انتظامی و نهادها و شرکت‌های تابعه آنها؛ کارگروه متشکل از نمایندگان ستاد کل، وزارت دفاع، وزارت علوم و مرجع ثبت؛ اختراع دفاعی اختراعی که کاربرد صرفاً دفاعی یا صرفاً امنیت ملی داشته باشد و با پیشنهاد مرجع ثبت به تأیید کارگروه برسد؛ سطح انتشار به معنی تعیین مانع یا اجازه انتشار کلی یا جزئی اطلاعات اختراع توسط کارگروه؛ و ارزیاب کارشناسان معرفی‌شده توسط کارگروه که پس از گذراندن دوره‌های مرتبط از مرجع ثبت، مسئول بررسی ماهوی و جستجوی موارد مشابه هستند.

ماده 2 — تسلیم و ارزیابی اظهارنامه

تسلیم و ارزیابی اظهارنامه‌های مربوط به اختراعات دفاعی برای اعطای گواهی‌نامه مطابق ضوابط و مقررات قانون انجام می‌شود. اظهارنامه‌هایی که مالکیت آنها متعلق به سازمان‌های دفاعی است، توسط نماینده مشخص وزارت دفاع با حفظ شرایط محرمانگی به مرجع ثبت ارائه می‌گردد.

ماده 3 — سامانه الکترونیک

مرجع ثبت موظف است در سامانه الکترونیک مالکیت صنعتی امکان ثبت اظهارنامه‌های دارای کاربرد دفاعی و امنیتی را برای متقاضیان فراهم نماید تا فرآیند ثبت الکترونیکی و قابل ردیابی باشد.

ماده 4 — ارسال به کارگروه و مهلت‌ها

مرجع ثبت پس از احراز ماهیت دفاعی اظهارنامه، یک نسخه کامل از مستندات را ظرف 20 روز از تاریخ تسلیم جهت ارزیابی به کارگروه ارسال می‌نماید. کارگروه موظف است ظرف 30 روز از دریافت گزارش خود را درباره ماهیت دفاعی و سطح انتشار اظهارنامه به مرجع ثبت اعلام کند؛ این مدت در شرایط استثنایی قابل تمدید تا 30 روز دیگر با توجیهات موجه است.

در صورت عدم اعلام نظر کارگروه پس از 3 ماه از زمان تسلیم، فرآیند ثبت به حالت عادی (غیر دفاعی) باز می‌گردد. اظهارنامه‌هایی که مطابق تبصره ماده (2) توسط وزارت دفاع تشخیص داده شوند، دفاعی و غیر قابل انتشار تلقی می‌گردند.

ماده 5 — تقسیم اظهارنامه

در صورت تشخیص واحد نبودن اختراع توسط کارگروه، متقاضی می‌تواند مطابق ماده (24) قانون نسبت به تقسیم اظهارنامه اقدام کند؛ سطح انتشار اظهارنامه تقسیمی نیز توسط کارگروه تعیین خواهد شد.

ماده 6 — صدور گواهی‌نامه و انتشار

کارگروه موظف است گزارش ارزیاب را بررسی و بر مبنای آن، تأیید یا رد ادعای اختراع دفاعی را همراه با تعیین سطح انتشار به مرجع ثبت اعلام نماید. مرجع ثبت پس از دریافت نظر کارگروه نسبت به صدور گواهی‌نامه اقدام می‌کند. در صورتی که اختراع دفاعی غیر قابل انتشار تشخیص داده شود، مرجع ثبت تنها شماره ثبت را با نشانه «دفاعی محرمانه» در سامانه منتشر خواهد کرد.

ماده 7 — استرداد اظهارنامه

متقاضی می‌تواند تا قبل از اعلام دفاعی بودن توسط کارگروه، اظهارنامه خود را مسترد نماید. پس از احراز دفاعی بودن، استرداد بدون مجوز کارگروه ممنوع است.

ماده 8 — اعتراض و بررسی مجدد

در صورت اعتراض به تصمیم کارگروه، متقاضی می‌تواند مطابق ماده (26) قانون تغییرات و دلایل خود را به مرجع ثبت ارائه دهد. مرجع ثبت دفاعیات را برای تصمیم‌گیری مجدد به کارگروه ارسال می‌نماید. کارگروه بررسی مجدد را با ارجاع به ارزیاب دیگری و با حضور دو کارشناس مرتبط به انتخاب کارگروه و با حق رأی انجام می‌دهد؛ تصمیم این مرحله قطعی محسوب می‌شود.

ماده 9 — هزینه‌های ثبت

چنانچه کارگروه اظهارنامه را دفاعی غیر قابل انتشار تشخیص دهد، کلیه هزینه‌های ثبت طبق قانون به عهده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح خواهد بود.

ماده 10 — ممنوعیت ثبت تکراری

اختراع دفاعی غیر قابل انتشار نباید موضوع اظهارنامه ثبت اختراع، ثبت مدل کاربردی یا نمونه شیء مصرفی داخلی، خارجی یا بین‌المللی دیگری قرار گیرد؛ موارد استثناء تنها با مجوز کارگروه امکان‌پذیر است.

ماده 11 — حقوق مادی و قراردادها

استفاده از حقوق مادی اختراع دفاعی بر اساس موافقت‌نامه بین سازمان دفاعی مربوط و دارنده گواهی‌نامه انجام می‌شود. در این موافقت‌نامه‌ها باید اصول کلی قراردادها از جمله ارزش‌گذاری عادلانه، غیر قابل انتقال بودن حقوق معنوی، و تعیین محدوده زمانی و موضوعی حقوق مادی رعایت گردد.

ماده 12 — استعلام مراجع قضایی و امنیتی

در صورت استعلام مراجع قضایی یا امنیتی درباره اختراعات دفاعی غیر قابل انتشار، مرجع ثبت موظف است موضوع را به نماینده وزارت دفاع منعکس کند و نتیجه بر اساس قوانین و مقررات توسط وزارت دفاع به مرجع استعلام‌کننده اعلام خواهد شد.

ماده 13 — سایر احکام قانونی مرتبط

سایر احکام قانون از جمله تشریفات نقل و انتقال مالکیت ثبت‌شده در دفترخانه اسناد رسمی، امکان توثیق یا سپردن گواهی اختراع به عنوان تضمین و نگهداری نمونه‌های ژنتیکی برای اختراعات دفاعی، مشروط به رعایت احکام این آیین‌نامه و ضوابط امنیتی و تأیید کارگروه قابل اجرا خواهند بود.

امضای نهایی و ابلاغ این آیین‌نامه توسط معاون اول رئیس‌جمهور انجام شده است. در اثر این تصویب، انتظار می‌رود سازوکارهای ناظر بر ثبت و حفاظت از اختراعات با کاربردهای دفاعی بهبود یابد و هماهنگی بین نهادهای ذی‌ربط تقویت گردد.

محمدرضا عارف
معاون اول رئیس جمهور