چکیده: بخشنامه جدید دیوان عدالت اداری درباره «عدم صلاحیت ذاتی» این مرجع در رسیدگی به برخی دعاوی و شکایات نسبت به تصمیمات و آرای صادره از سوی نهادها و ارگانها صادر شده است. در این بخشنامه فهرستی از سازمانها و نهادهای خارج از صلاحیت دیوان و همچنین نوع تصمیمات و آرا که از دایره صلاحیت دیوان خارج شناخته شدهاند، مشخص گردیده است. در این مقاله فهرست کامل سازمانها، نکات اجراییِ مهم و آثار حقوقی این تصمیم بررسی شده است.
- الف — سازمانها و نهادهای خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری
- ب — تصمیمات و آرای خارج از صلاحیت دیوان
- جمعبندی و آثار حقوقی
الف — سازمانها و نهادهای خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری
مطابق بخشنامه جدید، رسیدگی دیوان عدالت اداری به دعاوی و شکایات مرتبط با برخی از سازمانها و شرکتها «خارج از صلاحیت» تشخیص داده شده است. این تصمیم بر دامنه شمول صلاحیت دیوان تأثیر گذاشته و میتواند روند رسیدگی به برخی پروندهها را تغییر دهد. در ادامه فهرست سازمانها و نهادهای مورد اشاره آمده است. در صورت نیاز به استناد رسمی یا پیگیری قضایی بیشتر، به منابع رسمی و آرای منتشرشده مراجعه کنید.
دیوان بر مبنای «عدم صلاحیت ذاتی» برخی نهادها را از شمول رسیدگی خارج کرده است؛ پیش از تقدیم دادخواست، بررسی کنید آیا نهاد یا تصمیم مورد نظر در فهرست این بخشنامه قرار دارد یا خیر.
- 1. سازمان نظام مهندسی
- 2. سازمان بورس و اوراق بهادار
- 3. ذوبآهن اصفهان
- 4. شرکت ایرانخودرو
- 5. دانشگاه آزاد اسلامی
- 6. شرکت فولاد مبارکه اصفهان
- 7. شرکت آب و فاضلاب روستایی
- 8. دهیاریها
- 9. اتاق اصناف ایران
- 10. شرکت مخابرات
- 11. تعهدات ناشی از قراردادها و اجرای آن
- 12. فدراسیونهای ورزشی آماتوری
- 14. انجمنهای صنفی کارگری
- 15. شرکتها (سازمانهای) آب و فاضلاب
- 16. شرکتهای توزیع نیروی برق استانها
- 17. سازمان فرهنگی هنری شهرداری
- 18. بنیاد تعاون ستاد کل نیروهای مسلح
- 19. سازمان نظام دامپزشکی
- 20. کانون سردفتران و دفتریاران
- 21. کانون وکلای دادگستری
- 22. بنیاد تعاون ناجا
- 23. بنیاد تعاون ارتش
- 24. بنیاد تعاون سپاه
- 25. سازمان نظام پرستاری
- 26. شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی
- 27. شهرداریها
- 28. بانکهای خصوصی (فهرست کامل در جدول زیر)
- 29. پتروشیمیهای خصوصی (فهرست کامل در جدول زیر)
بانکهای خصوصی موضوع بخشنامه | ردیف | نام بانک |
| 1 | بانک اقتصاد نوین |
| 2 | بانک انصار |
| 3 | بانک ایران زمین |
| 4 | بانک آینده |
| 5 | بانک پارسیان |
| 6 | بانک پاسارگاد |
| 7 | بانک تجارت |
| 8 | بانک حکمت ایرانیان |
| 9 | بانک خاورمیانه |
| 10 | بانک دی |
| 11 | بانک رسالت |
| 12 | بانک رفاه کارگران |
| 13 | بانک سامان |
| 14 | بانک سرمایه |
| 15 | بانک سینا |
| 16 | بانک قوامین |
| 17 | بانک کارآفرین |
| 18 | بانک گردشگری |
| 19 | بانک ملت |
| 20 | بانک مهر اقتصاد |
پتروشیمیهای خصوصی موضوع بخشنامه | ردیف | نام پتروشیمی |
| 1 | آبادان |
| 2 | آبادان خلیج فارس |
| 3 | آرتا انرژی |
| 4 | ارومیه |
| 5 | آریا ساسول |
| 6 | آرین متانول |
| 7 | اصفهان |
| 8 | انتخاب |
| 9 | ایلام |
| 10 | بندر امام |
| 11 | بیستون |
| 12 | پلیمر کرمانشاه |
| 13 | تبریز |
| 14 | تختجمشید |
| 15 | خراسان |
| 16 | خلیج فارس |
| 17 | رازی |
| 18 | رجال |
| 19 | سیلان |
| 20 | شازند |
| 21 | شیراز |
| 22 | شیمی بافت |
| 23 | غدیر |
| 24 | فجر |
| 25 | فنآوران اوروند |
| 26 | قائد بصیر |
| 27 | کاوه |
| 28 | کرین ایران |
| 29 | کردستان |
| 30 | کرمانشاه |
| 31 | کیمیا پارس عسلویه |
دقت کنید: فهرستهای فوق باید در مقام استعلام و پیش از طرح دعوی مورد بررسی قرار گیرد تا از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری شود. در صورتی که موضوع پرونده مربوط به موارد مندرج باشد، احتمال ارجاع یا رد دعوی به دلیل عدم صلاحیت وجود دارد.
ب — تصمیمات و آرای خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری
علاوه بر فهرست نهادها، بخشنامه تصمیمات و آرایی را که دیوان صلاحیت رسیدگی به آنها را ندارد مشخص کرده است. این دسته از تصمیمات معمولاً مربوط به امور تخصصیِ داخلی نهادها و فرآیندهای جذب، انتظامی و علمی است که مطابق بخشنامه خارج از شمول رسیدگی دیوان شناخته شدهاند.
- 1. تصمیمات و آرای هیأتهای امناء، شوراهای عالی و هیأتهای انتظامی اساتید
- 2. تصمیمات و آرای کمیسیونهای انضباطی دانشجویان
- 3. تصمیمات هیأتهای جذب دانشجو و اعضای هیأت علمی
- 4. تصمیمات و آرای هیأتهای رسیدگی به تخلفات در آزمونها
- 5. تصمیمات و آرا در خصوص بازنشستگی، ارتقاء، آزمونها، ارزیابی و پذیرش علمی، فرآیند جذب دانشجو و اعضای هیأت علمی، بورس دانشجویان و فرصتهای مطالعاتی و نظایر آن
آرای مرتبط با امور «داخلی و تخصصی» نهادها مانند مسائل انتظامی اساتید یا کمیسیونهای انضباطی معمولاً خارج از صلاحیت دیوان شناخته شدهاند؛ برای پیگیری اینگونه دعاوی، مسیرهای تجدیدنظر داخلی یا هیأتهای اختصاصی مربوطه را بررسی کنید.
جمعبندی و آثار حقوقی
بخشنامه جدید دیوان عدالت اداری محدودیتهایی را در حوزه رسیدگی ایجاد کرده که میتواند تأثیر مستقیم بر میزان قابل قبول بودن دادخواستها داشته باشد. از جمله آثار عملی این بخشنامه میتوان به افزایش نیاز به استعلام پیش از طرح دعوی، تغییر رویکرد و انتخاب مرجع صالح و احتمال ارجاع پرونده به مراجع ذیصلاح اشاره کرد. متقاضیان و وکلا باید پیش از طرح دعوا از قرار گرفتن نهاد یا تصمیم در فهرست بخشنامه اطمینان حاصل کنند.
برای دسترسی به متنها و آرای رسمی مرتبط با تصمیمات دیوان و اطلاع از بهروزرسانیهای بعدی، به سایت رسمی موسسه آزاد عالی اندیشه سازان ( داداستان) مراجعه نمایید: https://dadestan.ir