1. نقش موثر هوش مصنوعی در فرایندهای قضایی
2. ضرورت ایجاد نهادهای نظارتی مستقل برای ارزیابی و کنترل استفاده از هوش مصنوعی
3. فناوری بدون اخلاق می‌تواند به ابزاری خطرناک بدل شود
4. استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص چهره متهمین نقش بسزایی دارد
5. ضرورت تدوین استانداردهای جهانی برای استفاده از هوش مصنوعی توسط دادستان‌های کل کشورهای عضو بریکس

نقش موثر هوش مصنوعی در فرایندهای قضایی

گروه بریکس یک اتحادیه اقتصادی با هدف افزایش همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سیاسی بین اعضاء است. تأکید آن بر توسعه اقتصادی، تقویت نقش کشورهای عضو و افزایش تأثیرگذاری آنها در امور بین‌الملل بوده و بعنوان یک نهاد مهم در صحنه جهانی شناخته می‌شود. بحث هوش مصنوعی و عدالت، راهبردهایی برای امنیت حقوقی، حاکمیت قانون و همکاری بین‌المللی را ارائه می‌دهد. هوش مصنوعی به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای بشر، فرصت‌ها و چالش‌هایی بی‌سابقه را پیش روی عدالت و حاکمیت قانون قرار داده است. این تحول نه تنها شیوه‌های زندگی ما را دگرگون کرده، بلکه بنیان‌های حقوقی، اخلاقی و قضایی را نیز با چالش‌ها و فرصت‌های نوین مواجه ساخته است.

هوش مصنوعی با توان تحلیل داده‌های عظیم و تصمیم‌گیری سریع از پیش‌بینی جرم گرفته تا تحلیل پرونده‌ها و حتی صدور توصیه‌های قضایی، می‌تواند در فرایندهای قضایی نقش موثری ایفا کند. این قدرت نیازمند نظارت دقیق و چهارچوب‌های قانونی شفاف است. مقررات شفاف و الزام‌آور برای استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای قضایی و پلیسی ضروری است.

ضرورت ایجاد نهادهای نظارتی مستقل برای ارزیابی و کنترل استفاده از هوش مصنوعی

حق اعتراض به تصمیمات خودکار و فراهم‌سازی امکان بررسی انسانی در موارد حساس ضروری است. در نظام‌های حقوقی مبتنی بر حاکمیت قانون، هیچ فرد یا نهادی فراتر از قانون نیست. این اصل باید در برابر فناوری‌ها نیز جریان پیدا کند. الگوریتم‌ها باید قابل حسابرسی باشند، یعنی بتوان عملکرد آنها را بررسی، نقد و اصلاح کرد. مسئولیت حقوقی در صورت بروز خطا یا آسیب ناشی از تصمیمات هوش مصنوعی باید مشخص باشد: چه کسی پاسخ‌گو است؟ کاربر یا نهاد قضایی؟ ایجاد نهادهای نظارتی مستقل برای ارزیابی و کنترل استفاده از هوش مصنوعی در دستگاه قضایی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. حاکمیت قانون باید در برابر سرعت فناوری عقب‌نشینی نکند، بلکه باید با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، عدالت را فراگیرتر، دقیق‌تر و در دسترس‌تر کند.

فناوری بدون اخلاق می‌تواند به ابزاری خطرناک بدل شود

کشورهای عضو بریکس با تنوع فرهنگی و نظام‌های حقوقی متفاوت، ظرفیت بی‌نظیری برای تدوین منشور اخلاقی مشترک در حوزه هوش مصنوعی دارند. فناوری بدون اخلاق می‌تواند به ابزاری خطرناک بدل شود. در حوزه قضایی، رعایت اصول اخلاقی اهمیت چندانی دارد. باید اطمینان حاصل کنیم که هوش مصنوعی کرامت انسانی را حفظ می‌کند و به حقوق بنیادین افراد احترام می‌گذارد. شفافیت در نحوه تصمیم‌گیری الگوریتم‌ها اصل اخلاقی مهمی است که اعتماد عمومی را تقویت می‌کند. آموزش قضات و دادستان‌ها درباره اصول اخلاقی مرتبط با فناوری‌های نوین باید در دستور کار قرار گیرد.

استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص چهره متهمین نقش بسزایی دارد

دادستانی کل جمهوری اسلامی ایران گام‌های ارزشمندی را در بهره‌گیری از هوش مصنوعی و راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند برای شناسایی مجرمین سایبری برداشته است. این سامانه‌ها نتایج بسیار شگفت‌آوری در حوزه شناسایی الگوی تراکنش‌های مجرمانه و ردیابی مالی جرایم سازمان‌یافته داشته و در برخی موارد صدها و هزاران برابر نسبت به استفاده از عوامل انسانی در کشف و مقابله با جرم، مؤثرتر بوده‌اند. استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص چهره متهمین، جمع‌آوری، تجزیه، تحلیل و بهره‌برداری از اطلاعات آشکار موجود در شبکه‌های اجتماعی (از جمله تشخیص ارتباطات پنهان و آشکار اعضای شبکه مجرمین سایبری) نقش بسزایی دارد.

همکاری‌های بین‌المللی برای تنظیم مقررات جهانی امری ضروری است، زیرا هوش مصنوعی مرز نمی‌شناسد. الگوریتمی که در یک کشور توسعه می‌یابد می‌تواند در کشور دیگر مورد استفاده قرار گیرد؛ بنابراین نیازمند همکاری‌های بین‌المللی با یکدیگر هستیم.

ضرورت تدوین استانداردهای جهانی برای استفاده از هوش مصنوعی توسط دادستان‌های کل کشورهای عضو بریکس

پیشنهاد می‌گردد دادستان‌های کل کشورهای عضو بریکس نسبت به تدوین استانداردهای جهانی برای استفاده از هوش مصنوعی در نظام‌های قضایی، تبادل تجربیات و دانش میان کشورها برای ارتقای عدالت دیجیتال، مشارکت فعال در نهادهای بین‌المللی برای تنظیم چارچوب‌های اخلاقی و حقوقی با یکدیگر همکاری و مساعدت نمایند. هوش مصنوعی نه دشمن عدالت است و نه ناجی آن؛ ابزاری است که بسته به نحوه استفاده می‌تواند عدالت را تقویت یا تضعیف کند.

هوش مصنوعی فرصتی بی‌نظیر برای ارتقای عدالت، کاهش خطاهای انسانی و افزایش بهره‌وری در دستگاه قضایی فراهم کرده است، اما این فرصت تنها زمانی به ثمر می‌نشیند که با راهبردهای دقیق در حوزه امنیت حقوقی، حاکمیت قانون و اخلاق و همکاری‌های بین‌المللی همراه شود. وظیفه ما به‌عنوان دادستان‌های کشورهای بریکس، هموار کردن مسیر استفاده مسئولانه از این فناوری با تکیه بر خرد جمعی، اخلاق‌مداری و همکاری فرامرزی است تا آینده‌ای عادلانه‌تر، امن‌تر و انسانی‌تر در عصر دیجیتال رقم بخورد.