1. طرح دعوی الزام به تنظیم سند رسمی
2. طرح دعوی الزام فروشنده به اخذ پایانکار شهرداری
3. قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمان‌های فاقد سند رسمی

سخنگوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در مورد اخذ سند مالکیت برای افرادی که آپارتمان را با مبایعه نامه عادی خریداری کرده اند اما فروشنده هنوز سند رسمی را به نام آنها منتقل نکرده است، توضیحاتی ارائه داده است. ابتدا باید مشخص شود که آیا برای آپارتمان، سند مالکیت مجزا به نام فروشنده صادر شده یا خیر. در صورت وجود سند، عدم انتقال به خریدار باید بررسی شود. در غیر این صورت، فقدان سند برای آپارتمان باید علت یابی شود.

اگر آپارتمان فاقد سند مالکیت است، دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد: تخلفات ساختمانی، فقدان پایان کار شهرداری، وضعیت سند مالکیت زمین مجتمع (مفروز یا مشاعی) و ... . هر کدام از این موارد، راهکار متفاوتی را می طلبد.

طرح دعوی الزام به تنظیم سند رسمی

اگر آپارتمان به نام فروشنده دارای سند مالکیت است اما فروشنده از انتقال آن خودداری می کند، خریدار می تواند با طرح دعوی الزام به تنظیم سند رسمی در مراجع قضایی، حق خود را مطالبه کند. در صورت اثبات صحت مبایعه نامه عادی، دادگاه فروشنده را به انتقال ملک و تنظیم سند رسمی ملزم خواهد کرد.

طرح دعوی الزام فروشنده به اخذ پایانکار شهرداری

اگر مجموعه آپارتمانی فاقد پایان کار شهرداری است و آپارتمان مورد معامله نیز به نام فروشنده سند مالکیت ندارد، خریدار می‌تواند با طرح دعوی الزام فروشنده به اخذ پایان کار شهرداری، الزام به تفکیک آپارتمان و الزام به تنظیم سند رسمی، ملک را از دادگاه بخواهد. پس از راه‌اندازی سامانه ساماندهی اسناد غیر رسمی (سامانه موضوع ماده 10 قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیر منقول)، خریدار می‌تواند ادعای مالکیت خود را در سامانه ثبت کند.

شهرداری مکلف است گواهی پایان کار ساختمان را با ذکر علت و میزان جریمه قسمت‌های اختصاصی و مشترک صادر کند. سازمان ثبت اسناد نیز اسناد مالکیت مجموعه آپارتمانی را صادر می‌کند و در سند مالکیت تفکیکی هر واحد، میزان و علت جریمه قسمت‌های اختصاصی و سهم جریمه قسمت‌های مشترک را به نسبت مساحت اختصاصی ذکر می‌کند. انتقال آپارتمان و تنظیم سند انتقال منوط به پرداخت جریمه مطابق نرخ شاخص سالانه بانک مرکزی است.

اگر اخذ پایان کار منوط به انجام اصلاحاتی غیر از پرداخت جریمه باشد، صدور سند مالکیت منوط به انجام آن اصلاحات در قسمت اختصاصی و پرداخت سهم واحد مذکور از هزینه اقدامات و اصلاحات مربوط به قسمت‌های مشترک است. نحوه اقدامات در مورد صدور پایان کار و سند مالکیت آپارتمان‌های فاقد پایان کار ساختمان بر اساس آیین نامه اجرایی مصوب هیأت وزیران خواهد بود. در صورتی که برای یک واحد ساختمانی در کمیسیون ماده 100 شهرداری، حکم قلع و قمع کامل صادر شده باشد، صدور سند مالکیت برای آن ممنوع است.

قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمان‌های فاقد سند رسمی

اگر زمین مجتمع ساختمانی هم سند مالکیت ندارد یا سند مالکیت مشاعی دارد، تفکیک آپارتمان‌ها منوط به اخذ سند مالکیت مفروز (سند شش دانگ) عرصه ملک است. برای اخذ سند مالکیت عرصه می‌توان از طریق قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمان‌های فاقد سند رسمی اقدام کرد.