اهمیت سند مالکیت و پیامدهای فقدان آن

مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان کرمان، سیدمهدی هاشمی، با اشاره به نقش سند مالکیت در تثبیت هویت اراضی و املاک، بیان کرد که سند سبب افزایش امنیت مالکیتی و کاهش اختلافات می‌شود. هر ملک معمولاً دارای چهار مجاور است و صدور یک سند رسمی می‌تواند از بروز اختلاف و ورود چند پرونده به مراجع قضایی جلوگیری کند.

املاک قولنامه‌ای به‌عنوان یکی از چالش‌های مهم موجب افزایش بار قضایی شده‌اند؛ قانون‌گذار در جهت کاهش معاملات غیررسمی و فسادزایی قولنامه‌های عادی، مقررات جدیدی تدوین کرده است.

قانون الزام و مفاد مرتبط با ثبت معاملات

برای مقابله با معاملات غیررسمی، قانونی با عنوان الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول تصویب و از سوم تیرماه سال گذشته لازم‌الاجرا شد. هدف این قانون سلب اعتبار تدریجی از قولنامه‌های عادی و افزایش نقل و انتقال رسمی از طریق دفاتر اسناد رسمی است.

بر اساس تبصره‌ها و مواد مرتبط، معاملات قولنامه‌ای برای املاک دارای سند تک‌برگ سبزرنگ که از ابتدای اجرای قانون صادر می‌شوند، فاقد اعتبار شده‌اند و باید از طرق رسمی منتقل گردند.

امکان صدور سند پیش از راه‌اندازی سامانه

با وجود در دستور قرار گرفتن سامانه ثبت ادعا و الزام ثبت ظرف مدت دو سال، مدیرکل ثبت اسناد کرمان تأکید کرد که مقدمات راه‌اندازی سامانه فراهم است اما مردم نباید منتظر باز شدن آن بمانند؛ چرا که هم‌اکنون نیز برای بسیاری از اراضی و املاک امکان صدور سند از مسیر قوانین موجود وجود دارد.

صدور سند برای املاک شهری و روستایی

براساس مقررات فعلی، صدور سند برای املاک واقع در محدوده شهرها معمولاً منوط به وجود اعیان یا ساختمان است؛ بنابراین تا زمان اصلاح قوانین و فراهم شدن بستر قانونی، دارندگان اراضی شهری باید پس از راه‌اندازی سامانه، مستندات خود را درج کنند. در مقابل، قانون الزام موجب تسهیل صدور سند برای اراضی کشاورزی شده و تبصره 9 ماده 10، صدور سند مالکیت برای اراضی کشاورزی با هر مساحت را ممکن کرده است.

نتیجه‌گیری و راهنمای عملی برای مالکین

جمع‌بندی: مالکین باید به‌صورت فعال برای تامین امنیت مالکیتی خود اقدام کنند؛ در مرحله اول:

• مستندسازی مالکیت و آماده‌سازی مدارک مرتبط برای درج در سامانه ثبت ادعا پس از راه‌اندازی؛
• پیگیری صدور سند رسمی از مسیر قوانین فعلی در مواردی که امکان صدور پیش از راه‌اندازی سامانه وجود دارد؛
• استفاده از دفاتر اسناد رسمی برای انتقال‌های معتبر و اجتناب از معاملات قولنامه‌ای؛
• اعمال مقررات جدید در خصوص اراضی کشاورزی برای دریافت سند مالکیت با هر مساحت.

در نهایت، اقدامات قانونی و ثبت رسمی اسناد می‌تواند به کاهش اختلافات، کاهش پرونده‌های قضایی و افزایش شفافیت معاملات منجر شود. پیشنهاد می‌شود مالکین در اسرع وقت مدارک خود را بررسی و در صورت نیاز از مشاوره حقوقی یا مراجعه به ادارات ثبت اسناد اقدام لازم را انجام دهند.