مسئولیت ساماندهی داوری و رویکرد مردمی

صادقی، رئیس مرکز حل اختلاف کشور، تصریح کرد که در حال حاضر فرآیند ساماندهی داوری به طور مشخص بر عهده مرکز حل اختلاف است. این مسئولیت بر اساس یک دستورالعمل قانونی صادر شده از سوی رئیس قوه قضاییه و همچنین ماده 113 قانون برنامه 5 ساله هفتم پیشرفت به این مرکز اختصاص یافته است، به نحوی که هیچ نهاد دیگری حق مداخله در این حوزه را ندارد. یکی از سیاست‌های اصلی و جدی این مرکز، حفظ رویکرد مردمی و غیردولتی بودن امر داوری است. در راستای این سیاست، مسائل حوزه داوری به سه بخش اصلی تقسیم‌بندی شده است.

ویژگی‌های کلیدی و مزایای فرآیند داوری

صادقی به ویژگی‌های بسیار مهم داوری اشاره کرد که آن را از دادرسی قضایی متمایز می‌سازد:

1. انتخاب داور توسط طرفین: برخلاف دادگاه که در آن قاضی توسط حاکمیت تعیین می‌شود، در داوری طرفین حق انتخاب داور مورد نظر خود را دارند که امری ارزشمند تلقی می‌شود.
2. محرمانگی کامل: اطلاعات طرفین در فرآیند داوری به هیچ وجه منتشر نمی‌شود و محرمانگی موضوع به طور کامل حفظ می‌گردد.
3. هزینه‌های کمتر و تک‌مرحله‌ای بودن: هزینه دادرسی در داوری نسبت به محاکم کمتر است و فرآیند عمدتاً یک مرحله‌ای است، به این معنا که نیاز به پرداخت هزینه‌های چند مرحله‌ای نیست.

سرعت عمل بالا؛ مزیت رقابتی داوری

خاصیت چشمگیر دیگر داوری، سرعت عمل بسیار بالاتر آن است. در حالی که یک پرونده ممکن است در سیستم دادگاهی در برخی شهرهای شلوغ تا دو سال به نتیجه برسد، در فرآیند داوری این امکان وجود دارد که ظرف تنها دو هفته یا دو ماه به نتیجه برسد. این ترکیب از زمان کمتر، سرعت کار بالا، هزینه‌های کمتر، و حق انتخاب برای مردم، خواص ارزشمندی هستند که شهروندان می‌توانند از آن‌ها در داوری بهره‌مند شوند.

اهمیت و صلاحیت داوران حرفه‌ای

نکته مهم در داوری، وجود داوران حرفه‌ای است که آموزش دیده‌اند؛ این در تضاد با داوران غیرحرفه‌ای قرار دارد. اگرچه مردم در انتخاب آزاد هستند، توصیه می‌شود که داور حرفه‌ای انتخاب شود. داوران حرفه‌ای، مانند یک قاضی، موضوع را با تخصص کامل بررسی، تحقیق می‌کنند و ابتدا تلاش می‌کنند تا راه مسالمت‌آمیز حل اختلاف برقرار شود. در غیر این صورت، رأی صادر شده توسط آن‌ها کاملاً منطبق با موازین عدل و انصاف خواهد بود.

بخش قابل توجهی از این داوران حرفه‌ای، قضات بازنشسته هستند که پس از 30 سال تجربه یا کسب دانش بیشتر، وارد این عرصه شده‌اند، یا بسیاری از استادان دانشگاه رشته حقوق هستند که بر موازین حقوقی تسلط کامل دارند. این افراد اغلب توانمند، دانشمند و دارای تجربیات گران‌بها در این حوزه هستند.

توصیه‌های حیاتی هنگام تنظیم قرارداد

شهروندان باید هنگام امضای هر قراردادی، شرایط قرارداد را دقیق مطالعه کنند، زیرا گاهی اوقات شرط داوری در قراردادها درج می‌شود اما به شکلی نامناسب اجرا یا ثبت می‌گردد. توصیه می‌شود که شهروندان مراقب باشند تا در شرط داوری به صراحت قید شود که داور باید داور حرفه‌ای باشد. همچنین باید تصریح شود که در صورت بروز اختلاف، برای تعیین داور باید به کانون داوران حرفه‌ای در هر استان مراجعه شود تا کانون بر اساس موازین قانونی و تخصصی، داور را معرفی نماید.