1. مقدمه
2. متن رأی شعبه 25 دیوان عالی کشور
3. توضیح و تحلیل دکتر حسن محسنی
4. پیامدها و نکات حقوقی
5. جمع‌بندی

مقدمه

گزارش حاضر مروری است بر رأی صادره از شعبه 25 دیوان عالی کشور درباره قابلیت فرجام‌خواهی آرای دادگاه‌های صلح. طبق این رأی، آراء دادگاه‌های صلح در زمره آرایی نیستند که مطابق مواد 367 و 368 قانون آیین دادرسی مدنی قابلیت فرجام داشته باشند. این موضوع برای وکلا و طرفین دعوی اهمیت دارد زیرا نحوه طرح اعتراض و مراحل رسیدگی بعدی را تعیین می‌کند.

متن رأی شعبه 25 دیوان عالی کشور

متن رأی بدواً بر این نکته تأکید دارد که حتی در فرض عدم تبادل لوایح میان فرجام‌خوانده و سایر مؤلفه‌های فرایند، «آراء دادگاه‌های صلح از جمله آرای قابل فرجام موضوع مواد 367 و 368 قانون آیین دادرسی مدنی نبوده و قابلیت فرجام‌خواهی ندارد». بنا بر این استدلال، پرونده موضوع فرجام‌خواهی قابلیت طرح در دیوان عالی کشور را نداشته و درخواست فرجام مردود اعلام شده است.

توضیح و تحلیل دکتر حسن محسنی

دکتر حسن محسنی وکیل دادگستری و مدرس دانشگاه، رأی فوق را صحیح دانسته و توضیح داده است که دلیل رأی این است که دادگاه صلح از منظر شعبه مذبور، دادگاه عمومی محسوب نشده و بنابراین آرای آن مصداق آرای موضوع مواد 367 و 368 نیست، حتی در مواردی که خواسته بیش از بیست میلیون ریال باشد.

دکتر محسنی می‌افزاید که برخی حقوقدانان و قضات، دادگاه صلح را نوعی دادگاه عمومی می‌دانند و در این صورت استدلال یادشده قابل تسامح یا نقض خواهد بود. وی این رأی را نمونه‌ای از «وصلۀ ناهماهنگ مقنن» در طراحی نظام شوراهای حل اختلاف توصیف کرده و تأکید کرده که قانون‌گذاری فعلی در این حوزه دارای کارآمدی اندک است.

پیامدها و نکات حقوقی

- برای وکلا: ضروری است در دعاوی مطرح‌شده در دادگاه‌های صلح، پیش از تصمیم‌گیری برای طرح فرجام یا تجدیدنظر، سابقه رویه قضایی محلی و تفاسیر مربوط را بررسی کنید.

- برای اصحاب دعوی: اگر رأی دادگاه صلح علیه شما صادر شده است، توجه داشته باشید که راه‌های اعتراض محدودتر از آراء دادگاه‌های عمومی در نظر گرفته شده و لازم است از مشورت حقوقی استفاده نمایید.

- برای سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران: وجود اختلاف‌نظر در دیوان عالی درباره قابلیت طرح آراء دادگاه‌های صلح نشانه آن است که یا ضرورت تعدیل قانون شوراهای حل اختلاف وجود دارد یا نیاز به روشن شدن مقام و حدود صلاحیت دادگاه‌های صلح در قانون آیین دادرسی است.

جمع‌بندی

رأی شعبه 25 دیوان عالی کشور بر عدم فرجام‌پذیری آراء دادگاه‌های صلح تأکید دارد و این نقطه‌نظر، با توجه به اختلاف‌نظرهای موجود در دستگاه قضایی، می‌تواند محل مناقشه و بازنگری حقوقی قرار گیرد. توصیه می‌شود اصحاب دعوی و وکلا با آگاهی از این رویه، راهکارهای مناسب دفاعی و اجرایی را اتخاذ کنند و در صورت نیاز موضوع را جهت حصول وحدت رویه یا اصلاح قانون به مراجع ذی‌ربط منعکس نمایند.