در حال
جستجو...
تفاوت سرقت رایانه‌ای با کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
- سرقت رایانه‌ای چیست؟
- کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
- تفاوت‌های کلیدی بین سرقت رایانه‌ای و کلاهبرداری اینترنتی
- شباهت‌های سرقت رایانه‌ای و کلاهبرداری اینترنتی
- روش‌های جلوگیری از سرقت رایانه‌ای و کلاهبرداری اینترنتی
سرقت رایانه‌ای چیست؟
سرقت رایانه‌ای به معنای دسترسی غیرمجاز به سیستم‌ها، داده‌ها یا دارایی‌های دیجیتال یک شخص یا سازمان است، با هدف برداشت یا سوءاستفاده از آنها. این جرم معمولا شامل دزدی اطلاعات حساسی مثل رمز عبور، اطلاعات بانکی، یا فایل‌های محرمانه می‌شود.
ویژگی‌های سرقت رایانه‌ای:
- بدون رضایت مالک انجام می‌شود.
- معمولا از ابزارهای فنی مثل بدافزارها یا هک استفاده می‌شود.
- مستقیما بر دارایی دیجیتال یا اطلاعات اثر می‌گذارد.
- ممکن است بدون هیچ گونه تعاملی با قربانی انجام شود.
از جمله مثال‌های این مورد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هک کردن حساب بانکی و برداشت غیرمجاز پول
- دزدی اطلاعات شخصی برای فروش در بازار سیاه
- دسترسی غیرمجاز به فایل‌های محرمانه سازمانی
کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
به مجموعه‌ای از اقدامات گفته می‌شود که در آن مجرم با فریب و ایجاد اعتماد کاذب، قربانی را ترغیب به ارائه اطلاعات یا پول می‌کند. برخلاف سرقت رایانه‌ای که معمولا به صورت پنهانی انجام می‌شود، کلاهبرداری اینترنتی بیشتر بر مبنای فریب و تعامل با قربانی است.
از جمله ویژگی‌های کلاهبرداری اینترنتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مبتنی بر ایجاد اعتماد یا فریب قربانی است
- نیازمند تعامل مستقیم یا غیرمستقیم با قربانی است
- هدف اصلی آن دریافت پول یا اطلاعات با رضایت قربانی (هر چند فریب خورده) است
مثال‌های کلاهبرداری اینترنتی:
- ارسال ایمیل‌های جعلی با ادعا مبنی بر برنده شدن در قرعه‌کشی
- سایت‌های تقلبی فروشگاهی که از قربانی پول دریافت می‌کنند اما کالا را ارسال نمی‌کنند
- فیشینگ (Phishing) که قربانی را ترغیب به وارد کردن اطلاعات حساسش در سایت‌های جعلی می‌کند
تفاوت‌های کلیدی بین سرقت رایانه‌ای و کلاهبرداری اینترنتی
ماهیت جرم
- سرقت رایانه‌ای – مستقیما به سیستم‌ها یا اطلاعات قربانی نفوذ می‌کند. در واقع، قربانی اغلب حتی متوجه وقوع جرم نمی‌شود تا زمانی که خسارت آشکار شود.
- کلاهبرداری اینترنتی – بر پایه فریب و اعتمادسازی است. مجرم به نوعی قربانی را وارد بازی می‌کند و از رضایت او در حالت فریب‌خوردگی برای رسیدن به هدفش استفاده می‌کند.
روش انجام
- در سرقت رایانه‌ای از ابزارهای فنی پیشرفته مثل هک، بدافزار، یا ویروس‌ها استفاده می‌شود. مهارت فنی مجرم در اینجا نقشی کلیدی دارد.
- کلاهبرداری اینترنتی، بیشتر وابسته به روان‌شناسی، مهندسی اجتماعی و ارتباطات انسانیست. مجرم باید قربانی را با روش‌هایی مثل فریب، ترغیب، یا تهدید وادار به انجام عمل دلخواه کند.
نقش قربانی
- در سرقت رایانه‌ای قربانی نقشی منفعلی دارد و اطلاعات یا دارایی های او بدون اطلاع و رضایتش به سرقت می‌رود.
- در کلاهبرداری اینترنتی اما، قربانی به طور فعال در فرآیند دخیل است و اطلاعات یا پول خود را با تصور اینکه کار درستی انجام می‌دهد، در اختیار مجرم قرار می‌دهد.
نوع خسارت
- در سرقت رایانه‌ای ممکن است اطلاعات یا دارایی دیجیتال مستقیما از دست برود. مثلا برداشت غیرمجاز پول از حساب یا سرقت فایل‌های محرمانه.
- در کلاهبرداری اینترنتی اغلب خسارت مالی است و قربانی پول خود را به اشتباه در اختیار مجرم قرار می‌دهد. در برخی موارد نیز اطلاعات حساس مورد هدف قرار می‌گیرد.
پیگیری قانونی
- مجازات سرقت رایانه‌ای در قوانین ایران هم وجود دارد و بیشتر تحت عنوان جرایم مرتبط با نقض حریم خصوصی یا جرایم رایانه‌ای مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد. قوانین مرتبط با هک و نفوذ غیرمجاز در این موارد اعمال می‌شود.
- کلاهبرداری اینترنتی بیشتر در دسته جرایم کلاهبرداری یا سوءاستفاده مالی طبقه‌بندی می‌شود. مجازات آن نیز بر اساس قوانین کلاهبرداری مالی تعیین می‌شود.
نقش شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی می‌توانند بستری برای هر دو نوع جرم باشند، اما روش استفاده از آنها متفاوت است:
- در سرقت رایانه‌ای مجرمان ممکن است از طریق بدافزارها یا لینک‌های آلوده منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی به اطلاعات کاربران دسترسی پیدا کنند.
- مجرمان در کلاهبرداری اینترنتی از حساب‌های جعلی یا تبلیغات فریبنده برای جلب‌توجه قربانی استفاده می‌کنند. مثلا ممکن است یک پیشنهاد جذاب برای سرمایه‌گذاری در یک صفحه جعلی ارائه شود.
شباهت‌های سرقت رایانه‌ای و کلاهبرداری اینترنتی
با وجود تفاوت‌های اساسی، این دو جرم در برخی موارد نیز شباهت‌هایی دارند:
- استفاده از فناوری – هر دو جرم از ابزارهای فناوری اطلاعات و اینترنت بهره می‌برند.
- پیامدهای مالی و اطلاعاتی – هدف اصلی در هر دو جرم دسترسی به منابع مالی یا اطلاعات قربانی است.
- نیاز به تخصص در پیگیری – پیگیری این جرایم نیازمند تخصص‌های فنی و حقوقی است و پلیس فتا معمولا نقش اصلی در شناسایی مجرمان دارد.
ترکیب سرقت رایانه‌ای و کلاهبرداری اینترنتی
در برخی موارد مجرمان سایبری از ترکیب این دو جرم برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کنند. به این صورت که در ابتدا قربانی را فریب داده و اطلاعات او را دریافت می‌کنند (کلاهبرداری اینترنتی) و سپس با استفاده از این اطلاعات به سیستم‌ها یا حساب‌های او نفوذ می‌کنند (سرقت رایانه‌ای).
به عنوان مثال ممکن است مجرم ایمیل جعلی فیشینگ را برای دریافت اطلاعات بانکی قربانی ارسال کند و سپس با استفاده از اطلاعات به دست آمده اقدام به برداشت پول از حساب او کند.
روش‌های جلوگیری از سرقت رایانه‌ای و کلاهبرداری اینترنتی
در برابر سرقت رایانه‌ای می‌توانید اقدامات پیشگیرانه زیر را انجام دهید:
- استفاده از نرم افزارهای ضد ویروس و فایروال
- به‌روزرسانی مرتب سیستم‌ها و نرم‌افزارها
- استفاده از رمزهای عبور پیچیده و عدم به‌اشتراک‌گذاری آنها
از جمله اقدامات پیشگیرانه در برابر کلاهبرداری اینترنتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم اعتماد به پیام‌ها، تماس‌ها، و ایمیل‌های ناشناس
- بررسی دقیق صحت سایت‌ها قبل از وارد کردن اطلاعات حساس
- یادگیری روان‌شناسی جرایم سایبری و شناخت روش‌های فریب مجرمان و به شکل کلی، آشنایی بیشتر با حوزه مهندسی اجتماعی (Social Engineering).
توئیتر
فیس بوک
لینکدین